1ـ ترک نماز:
خداوند مهربان درباره این عبادت بزرگ، یعنی نماز، بیش از ۱۲۲ آیه نازل فرموده است. نماز در برابر نعمتهای بیشماری که خداوند به ما ارزانی داشته سپاسگذاری و شکر نعمت محسوب میشود. نماز بهترین راهنمایی است که انسان را از گناه باز میدارد و او را در صراط مستقیم استوار میسازد. خداوند متعال کسانی را رستگار معرفی میکند که در نماز خشوع و حضور قلب دارند. ترک نماز از گناهانی است که قرآن مجید درباه آن وعده عذاب داده است.
رسول خدا صلی الله علیه و آله در مورد ترک نماز فرمودهاند:
کسی که نماز خود را سبک یگیرد و در بجا آوردنش سستی نماید خداوند او را به پانزده مبتلا میسازد، شش بلا در دنیا و سه تا در موقع مُردنش و سه تا در قبر و سه تا در قیامت هنگامی که از قبر بیرون میآید...
شش بلای دنیوی این است که خداوند برکت را از عمرش کم میکند؛ برکت را از روزیش بر میدارد؛ از صورتش نشانه نیکوکاران را بر میدارد؛ هر کار خیری کند پذیرفته نمیشود و برای او اجری ندارد؛ دعایش مستجاب نمیشود و از دعای نیکوکار بهرهای ندارد.
2ـ کم فروشی:
قرآن درباره کم فروشی و تقلب در وزن و پیمانه شدیداً هشدار داده و میفرماید:
وَیْلٌ لِّلْمُطَفِّفِینَ، الَّذِینَ إِذَا اکْتَالُواْ عَلَى النَّاسِ یَسْتَوْفُونَ، وَإِذَا کَالُوهُمْ أَو وَّزَنُوهُمْ یُخْسِرُونَ
وای بر کمفروشان! آنها که به هنگام خرید، حق خود را به طور کامل میگیرند. به هنگام فروش از کیل و وزن کم میگذارند.
اصولاً حق و عدالت و نظم و حساب در همه چیز و همه جا یک اصل اساسی و حیاتی است. بنابراین، هرگونه انحراف از این اصل، خطرناک و خیانت و تقلب در امر معاملات پایههای اطمینان و اعتماد عمومی را که بزرگترین پشتوانه اقتصادی ملتهاست ویران میسازد.
3ـ رباخواری:
رباخواری تعادل اقتصادی را در جامعه به هم میزند، چرا که رباخواری یک نوع تبادل اقتصادی ناسالم است که عواطف و پیوندها را سست میکند و موجب دشمنی در دلها میشود. در روایات اسلامی به اثر سوء اخلاقی ربا اشاره شده است. البته در چند مورد ربا حلال است که عبارتند از اینکه مسلمان از کافری که در پناه اسلام نیست ربا بگیرد؛ زن و شوهر دایمی از یکدیگر ربا بگیرند و پدر و فرزند از یکدیگر ربا بگیرند.
خداوند کریم برای فرد رباخوار عذابی دردناک قرار داده، طوری که پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمودند:
کسی که ربا بخورد خداوند شکمشی را به مقدار آنچه خورده از آتش پر میکند، پس اگر از ربا مال بدست آورد عملش را نمیپذیرد و همیشه مورد لعن خدا و ملائکه است.
4ـ ریا:
اصل «ریا» از کلمه رؤیت است و در اصطلاح به معنی «طلب مقام و منزلت در قلوب مردم است» که به وسیله نشان دادن اعمال خوب و تظاهر فراهم میشود. ریا مراتب مختلفی دارد و بعضی از درجات آن شدیدتر است. گاهی ریاکار به هیچ عنوان نیت عبادت را ندارد؛ مثلاً در میان مردم و تنها برای آنها نماز واجب و مستحب را میخواند، اما اگر تنها باشد اصلاً نمازی نمیخواند. این قسم ریا از شدیدترین انواع آن است.