همان گونه که پیری و ضعف، زمینه هجوم کسالت و بیماری های گوناگون میگردد، گاهی عیب و یا گناهی زمینه و کلید انواع گناهان میشود. مثلاً:
1ـ حسادت، انسان را به انواع گناهان مانند کارشکنی، تهمت، دروغ و سوء قصدها و... وادار میکند.
امام صادق علیه السّلام میفرمایند:
اِنَّ الحَسَدَ یَأکُلُ الایمانَ کَما تَأکُلُ النّارُ الحَطَبَ
همانگونه که آتش، هیزم را می بلعد، حسادت ایمان را می بلعد.[1]
انسان حسود به هر تلاشی که رقیب خود را بشکند، دست می زند.
2ـ بُخل و حرص؛ بخل سبب ندادن زکات و خمس و ترک انفاق میشود، به علاوه مردم از بخیل خوششان نمیآید و همین موجب بدگویی ها و سوء ظنها میگردد.
امیر المؤمنین علیه السّلام میفرمایند:
البُخلُ جامِعٌ لِمساوی العُیُوب و هو زِمامٌ یقادُ بِه الی کُلِّ سُوء
بخل، جامع و گردآورنده همهی بدی هاست، و افساری است که همهی بدیها را به سوی خود میکشاند.[2]
حرص نیز سبب گناهانی مانند: کم فروشی، احتکار، گران فروشی، رشوه خواری، تملق و انواع بیتقواییها میشود.
3ـ دروغ؛ انسان با دروغ گفتن خود را توجیه میکند و زیر پوشش توجیههای دروغین، صدها گناه دیگر بروز میکند. امام حسن عسکری علیه السّلام میفرمایند:
جُعِلَت الخَبائثُ کُلّها فی بَیتٍ و جُعِلَ مِفتاحُها الکِذبَ
تمام زشتی ها در اتاقی قرار داده شده، و کلید آن، دروغ است.[3]
4ـ خشم و بداخلاقی؛ این دو عیبی هستند که سبب فحش، غیبت، دشمن تراشی و انواع زشتیها میشود.
امام حسن عسکری علیه السّلام میفرمایند:
الغَضَبُ مِفتاحُ کُلِ شَرّ؛
خشم (بی کنترل) کلید هر بدی است.[4]
البته عیوب و گناهان دیگری نیز وجود دارند که زمینه ساز گناهان دیگر میشوند، مانند: بدگمانی، حرام خواری، شراب خواری، ستیزه جویی، ترس، تکبر و...
پینوشت:
[1]. بحارالانوار، ج۷۳، ص۲۵۵.
[2]. بحارالانوار ، ج۷۳، ص۳۰۷؛ نهج البلاغه، حکمت ۳۷۰.
[3]. بحارالانوار ، ج۷۲، ص۲۶۲.
[4]. تحف العقول، ص۵۸۱.