صلوات

شروع هرکار با نام خدا یا همان بسم الله در فرهنگ اسلامی از اهمیت وجایگاه والایی برخوردار است تا جایی که در روایات رسیده از اهل بیت علیهم السلام، هر کاری که بدون ذکر «بسم الله» انجام شود بی فرجام دانسته شده است.

توصیه های امام موسی کاظم علیه السّلام در زمینه توجه به استفاده از ذکر «بِسمِ اللّهِ الرَّحمنِ الرَّحیمِ» خواندنی است. ایشان یکی از آثار این ذکر شریف را برطرف شدن غم و اندوه دانسته و می‌فرمایند:

ما مِن أحَدٍ دَهَمَهُ أَمرٌ یَغُمُّهُ أَو کَرَبَتْهُ کُربَةً فَرَفَعَ رَأسَهُ إلَی السَّماءِ ثُمَّ قالَ ثَلاثَ مَرّاتٍ: بِسمِ اللّهِ الرَّحمنِ الرَّحیمِ إلاّ فَرَّجَ اللّهُ کُربَتَهُ و أذهَبَ غَمَّهُ؛

هر کس گرفتار چیزی است که غمگینش می‌سازد یا ناخوشایندی که ناراحتش می‌کند، اگر سر به آسمان بلند کند و سه بار بسم اللّه الرحمن الرحیم بگوید، بی تردید، خداوند، گره از کارش خواهد گشود و غمش را برطرف خواهد کرد. [1]

امام کاظم علیه السّلام در حدیثی دیگر آن را برترین آیات قرآن دانسته‌اند. در روایتی داریم که:

سُئِلَ الکاظِمُ (علیه السلام): و أیُّ آیَةٍ أَعظَمُ فی کِتابِ اللّه ِ؟ فَقالَ: بِسمِ اللّهِ الرَّحمنِ الرَّحیمِ؛

از امام کاظم علیه السلام پرسیدند: کدامیک از آیات کتاب خدا برتر و بزرگ‌تر است؟ فرمودند: بسم اللّه الرحمن الرحیم. [2]

همچنین ایشان در مورد تاثیر ذکر «بسم الله» در برطرف شدن بلایا به مفضل بن عمر فرمودند:

یَا مُفَضَّلُ اِحْتَجِبْ مِنَ النَّاسِ کُلِّهِمْ بِبِسْمِ اللهِ الرَّحْمِنِ الرَّحِیمِ وَ بِقُلْ هُوَ اللهُ أَحَدٌ اِقْرَأَهَا عَنْ یَمیِنِکَ وَ شِمَالِکَ وَ مِنْ بَیْنِ یَدَیْکَ وَ مِنْ خَلْفِکَ وَ مِنْ تَحْتِکَ وَ مِنْ فَوْقِکَ وَ إذَا دَخَلْتَ عَلَی سُلْطَانٍ جَائِرٍ حِینَ تَنْظُرُ إِلَیْهِ فَاقْرَأَهَا ثَلاثَ مَرَّاتٍ وَاعْقِدْ بِیَدِکَ الْیِسْرَی ثُمَّ لاَ تُفَارِقْهَا حَتَّی تَخْرُجَ مِنّ عِنْدِهِ؛

ای مفضل! با «بِسمِ اللهِ الرَّحمنِ الرَّحیمْ» و با «قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَد»، خود را از تمام مردم بپوشان. آن را سمت راست و چپ و مقابل و پشت سر و پایین و بالای خودت بخوان و هر گاه بر حاکم ظالمی وارد شدی و نگاهت به او که افتاد، آن را سه مرتبه بخوان و دست چپ خود را گره بزن، سپس آن را باز نکن تا از نزدش خارج شوی.[3]

و نیز در بیانی دیگر ذکر «بسم الله» را باعث آمرزش گناهان معرفی کرده‌اند. آن حضرت از پدرانش نقل می‌فرماید:

ان لکل صائم عند فطوره دعوه مستجابه فاذا کان اول لقمه فقل بسم الله [اللهم] یا واسع المغفره اغفرلی قال و فی روایه اخری بسم الله الرحمن الرحیم یا واسع المغفره اغفرلی فانه من قالها عند افطاره غفرله.

همانا برای هر شخص روزه دار، هنگام افطارش، دعای مستجابی است. پس هنگام لقمه نخست، بگو: «بسم الله یا واسع المغفره اغفرلی» و در روایت دیگر است (که بگو:) «بسم الله الرحمن الرحیم یا واسِعَ المَغفِرَه اِغفِرلی.» پس کسی که هنگام افطارش، این کلمات را بگوید، آمرزیده خواهد شد».[4]

پس می‌توان گفت ذکر «بسم الله» حداقل دارای 3 اثر زیر است:

            1ـ بر طرف شدن غم و اندوه

            2ـ بر طرف شدن بلایا

            3ـ آمرزش گناهان

پی‌نوشت‌ها:

1. مکارم الأخلاق، ص 347.

2. بحارالأنوار، ج 89، ص 238.

3. عده الداعی، ابن فهد حلی، ص392.

4. وسائل الشیعه، ج 1، ص 941.